Διάνα Βουτυράκου “Το χρυσό κορίτσι της ρομποτικής”

Είναι μόλις 25 χρονών και ωστόσο η ηλικία της σε τίποτε δεν την εμπόδισε, ώστε να είναι απόφοιτη της σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του Πολυτεχνείου, είναι ήδη καθηγήτρια ρομποτικής, ιδρύτρια της ΜΚΟ Unique Minds και ταυτόχρονα ερευνήτρια στον κλάδο του STEM. Η νεαρή Διάνα από τη Μάνη είναι η Ελληνίδα με τις περισσότερες πρωτιές στον τομέα της ρομποτικής, είναι το κορίτσι πίσω από το “Buddy the cane”, το ρομποτικό μπαστούνι που σχεδιάστηκε για να εξυπηρετεί άτομα με προβλήματα όρασης και απέσπασε την 1η θέση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα. Ευγενική και πρόσχαρη, γεμάτη ζωή, όνειρα και στόχους, η Διάνα έρχεται να προστεθεί στην οικογένεια των Mylittlestories κουβαλώντας μαζί της έναν αέρα φρεσκάδας και αισιοδοξίας.

Με λίγες λέξεις ποια είναι η Διάνα;

Είναι μία ονειροπόλα, που οραματίζεται έναν κόσμο που κάθε άνθρωπος θα έχει βρει τι είναι αυτό που του ταιριάζει και θα πετυχαίνει ασκώντας το καθημερινά. Πιστεύει στη σημασία της παιδείας και θεωρεί πως όλα τα προβλήματα της κοινωνίας μας αρχίζουν και τελειώνουν στην ορθή παροχή της. Ασχολείται 13 χρόνια με τη ρομποτική και πλέον καταφέρνει το πάθος της αυτό να το κάνει επάγγελμα.

Πότε και πως άρχισες να ασχολείσαι με την ρομποτική;

Ξεκίνησα στο γυμνάσιο, όταν δύο καθηγητές μου αποφάσισαν να δημιουργήσουν μία ομάδα ρομποτικής. Αν και δημόσιο, επειδή το σχολείο μου ήταν πειραματικό, είχε αρκετούς ομίλους που μπορούσε να συμμετέχει ένας μαθητής. Έτσι δήλωσα στην ομάδα ρομποτικής και μετά από κάποιες εξετάσεις από τους καθηγητές μας σε κατασκευές και προγραμματισμό, ήμουν μία από τις 3 κοπέλες που επιλέχθηκε να συμμετέχει στην ομάδα. Μετά από εντατική προετοιμασία για μήνες συμμετείχαμε στον 1ο πανελλήνιο διαγωνισμό ρομποτικής WRO και καταφέραμε να λάβουμε την πρώτη θέση. Έτσι επιλεχθήκαμε να εκπροσωπήσουμε και τη χώρα στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής που τότε γινόταν στην Κορέα. Θέλω να βλέπω λοιπόν εκείνο το ταξίδι στην Κορέα το 2009, ως την αρχή της ενασχόλησης μου με τη ρομποτική.

Unique Minds

Για εμένα όλα αρχίζουν και τελειώνουν στην παιδεία που παρέχεται σε ένα παιδί και στα ερεθίσματα που θα λάβει κατά την εκπαίδευσή του. Σαν μαθήτρια είχα την τύχη να γνωρίσω τη ρομποτική, που πραγματικά μου άλλαξε τη ζωή. Και αυτό επειδή δύο εξαιρετικοί καθηγητές μου έδωσαν την ευκαιρία πέρα από το τυπικό σχολικό πρόγραμμα. Για αυτό και η “Unique Minds”, γιατί ο κάθε ένας από εμάς είναι ένα μοναδικό ξεχωριστό μυαλό και πρέπει να λάβει τα αναγκαία ερεθίσματα για να χαράξει την ακαδημαϊκή του πορεία. Ουσιαστικά η Unique Minds είναι ένας ΜΚΟ που ιδρύσαμε με τον Παύλο Σύμεντη το 2016 για να βοηθήσουμε όσους μαθητές επιθυμούν να βρουν τι θέλουν να σπουδάσουν μέσα από ένα σύνολο δράσεων. Ανοίγουμε τα πανεπιστήμια για μαθητές και φοιτητές διαφόρων σχολών, μιλάνε μεταξύ τους με ανοιχτούς διαλόγους, παρουσιάζοντας τις σχολές τους. Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι οι μαθητές συμμετέχουν σε workshops, δηλαδή προσομοιώσεις εργαστηρίων. Για πρώτη φορά λοιπόν ο μαθητής βλέπει στην πράξη πως θα είναι να σπουδάζει στη σχολή που τον ενδιαφέρει, πριν συμπληρώσει το μηχανογραφικό του δελτίο. Και είμαστε τόσο περήφανοι που 4 χρόνια μετά, έχουμε καταφέρει να βοηθήσουμε 20.000 μαθητές από όλη την Ελλάδα να γνωρίσουν τις σχολές και τα πανεπιστήμια που ήθελαν και κυρίως που έχουμε καταφέρει να αγκαλιάσουν και να ενισχύσουν το όραμά μας πάνω από 700 εθελοντές φοιτητές.

Για εμένα όλα αρχίζουν και τελειώνουν στην παιδεία που παρέχεται σε ένα παιδί και στα ερεθίσματα που θα λάβει κατά την εκπαίδευσή του.

Η δημιουργία του ρομποτικού μπαστουνιού έφερε την ομάδα Plaisiobots στην πρώτη θέση στη Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής, ποιος είχε την ιδέα; Πόσο εύκολο ήταν να το υλοποιήσετε;

Αρχικά ο ίδιος ο διαγωνισμός που συμμετείχαμε είχε θέμα: “Ρομπότ: Το μέλλον των μετακινήσεων”. Από εκεί και πέρα ο προπονητής της ομάδας βάζει έναν κεντρικό άξονα γύρω από τον οποίο κινούμαστε. Θέτει δηλαδή τις πρώτες βάσεις και αρχές στην ομάδα ώστε να ξεκινήσουμε όλοι μαζί να αναζητούμε τη ρομποτική λύση που θα αναπτύξουμε. Το ρομποτικό μπαστούνι αποφασίσαμε να το δημιουργήσουμε όταν είδαμε μία τυφλή γυναίκα να προσπαθεί να περάσει το δρόμο και δύο αυτοκίνητα, παράνομα σταθμευμένα, την εμπόδιζαν. Ωστόσο από την αρχική ιδέα και το πρώτο σχέδιο σε χαρτί, ακολουθεί μεγάλο ταξίδι μέχρι το τελικό prototype. Το πρώτο βήμα είναι να αναζητήσεις στο διαδίκτυο τι λύσεις υπάρχουν αυτή τη στιγμή διαθέσιμες. Έπειτα πρέπει να βρεις τους ανθρώπους που θα είναι οι μελλοντικοί σου χρήστες και να συνομιλήσεις μαζί τους για να καταλάβεις τις ανάγκες τους. Στη συνέχεια αρχίζει η έρευνα για τους αισθητήρες και τους επεξεργαστές που θα χρειαστείς. Ειδικά στη δική μας περίπτωση καθώς μπαστούνια με αυτοματισμούς υπήρχαν και υπάρχουν στο εμπόριο, το να συνομιλήσουμε με τους χρήστες και να πραγματοποιήσουμε εκτενή έρευνα στο διαδίκτυο, βοήθησε ώστε η λύση που προτείνουμε να είναι ξεχωριστή, καινοτόμος και να προσπαθεί να καλύψει τα περισσότερα από τα προβλήματα που μας περιέγραψαν τα άτομα που συνομιλήσαμε. Είναι μια μεγάλη διαδικασία με πολλές μικρές αποτυχίες και σφάλματα, αλλά όταν δοκιμάζεις το τελικό σου προϊόν και το βλέπεις να δουλεύει, νομίζω δικαιώνεται όλος αυτός ο κόπος.

Πες μας λίγα λόγια για τη λειτουργία του ρομποτικού μπαστουνιού. Πότε υπολογίζετε τη διάθεση του στην αγορά και τέλος το κόστος του θα το καθιστά προσιτό σε όσους το έχουν ανάγκη;

Το μπαστούνι αυτό αποτελεί ένα ολοκληρωμένο prototype με δύο κύρια χαρακτηριστικά. Αρχικά προστατεύει το χρήση ενημερώνοντας τον έγκαιρα για εμπόδια που βρίσκονται στο ύψος του κεφαλιού του όπως κλαδιά, πινακίδες κτλ που αποτελεί συχνή αιτία ατυχημάτων. Επιπλέον δίνει στο χρήστη μία τρισδιάστατη κατανόηση του χώρου γύρω του, ειδοποιώντας τον για τη διεύθυνση κάθε εμποδίου αλλά και για το πόσο κοντά του βρίσκεται. Επιθυμία μας και βασική μας επιδίωξη αυτή τη στιγμή είναι το μπαστούνι να διατεθεί άμεσα στην αγορά, ώστε κάθε χρήστης να μπορεί να το αποκτήσει. Ωστόσο επειδή και για εμάς είναι πρωτόγνωρη αυτή η διαδικασία θα πάρει κάποιο εύλογο χρονικό διάστημα. Σχετικά με το κόστος, η κατασκευή του δικού μας prototype κόστισε 80 δολάρια συνολικά. Επιθυμούμε λοιπόν μαζί με τα έξοδα παραγωγής, πατέντας κτλ που θα αυξήσουν κάπως το κόστος να μην ξεπεράσει τα 100 δολάρια.

Διακρίσεις

2009: 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS Συμμετοχή στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα

2011:1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS 9η Θέση στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτίκης στο Abu Dhabi

2014: 2η Θέση στον Πανευρωπαϊκό διαγωνισμό Robomac στα Σκόπια2016; 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS Συμμετοχή στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Ινδία

2017: 1η θέση στον Πανελλήνιο Διαγωνισμό Ρομποτικής WROHELLAS7η Θέση στην Παγκόσμια Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κόστα Ρίκα & Greek International Women Award (Young Star Category)

2018: 1η θέση στην Παγκόσμια Έκθεση Νεανικής Επιστήμης και Τεχνολογίας στην Κίνα

2019: Education Leaders Award (Τιμητικό Βραβείο) , 30 Under 30 Forbes (Ελληνική Λίστα) & Participate in Rising Women at the Table program (Selected as 1 out of 9 women worldwide) από το G(irls)20 και τη TheNewNow

2020: 1η θέση στην Διεθνή Ολυμπιάδα Ρομποτικής στην Κορέα

Η ρομποτική κατά την γνώμη και την εμπειρία σου είναι ένας ανδροκρατούμενος κλάδος;

Δυστυχώς ναι η ρομποτική είναι ένας αρκετά ανδροκρατούμενος χώρος. Επειδή εργάζομαι σε αυτό το χώρο από τα 18 μου, έχω συνηθίσει πλέον να είμαι η μόνη γυναίκα σε ένα χώρο εργασίας και δε μου κάνει εντύπωση. Κάθε φορά όμως με πεισμώνει περισσότερο να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση. Το χειρότερο όμως είναι να βλέπεις μικρά κορίτσια, που δε θεωρούν καν πιθανό να ασχοληθούν με τη ρομποτική, γιατί τη θεωρούν “αντρικό” επάγγελμα. Και αυτό είναι ένα πολυδιάστατο πρόβλημα με ρίζες στα πιο διαδεδομένα κοινωνικά στερεότυπα. Ακόμα και για το ρομποτικό μπαστούνι που κατασκευάσαμε τώρα όταν πήγα να αγοράσω κάποια υλικά που χρειαζόμουν, έδωσα στον πωλητή τη λίστα που είχα φτιάξει και με ρώτησε: “Τι τα θέλεις αυτά;”, “Κάτι θα κατασκευάσω”, του απάντησα. Και με απορία με ρώτησε: “Εσύ θα κατασκευάσεις;” , σαν να είναι τόσο ξένο. Και όταν βλέπεις έναν πωλητή όχι πάνω από 40 ετών να στο λέει αυτό καταλαβαίνεις ότι απαιτείται μεγάλος αγώνας για να αλλάξει η κατάσταση.

Πόσο κοντά είμαστε στο να αντικαταστήσουν τα ρομπότ πλήρως τον άνθρωπο;

Με τη ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας εγείρεται όλο και συχνότερα το ερώτημα : “Τεχνητή νοημοσύνη: Ευκαιρία ή απειλή;”. Ένα ερώτημα που γιγαντώνεται στο μυαλό μας ακόμα περισσότερο όταν συνοδεύεται από φοβίες όπως: “Θα μας πάρουν τα ρομπότ τις δουλειές;”. Η πραγματικότητα όμως όπως συμβαίνει και στις περισσότερες περιπτώσεις, βρίσκεται κάπου στη μέση. Για εμένα όλα ξεκινάνε από την εκπαίδευση που θα παρέχουμε στους ανθρώπους που θα αποτελούν τους μελλοντικούς μηχανικούς και προγραμματιστές ρομπότ. Θα πρέπει να καταφέρουμε να συνδέσουμε την έννοια της ρομποτικής με το κοινωνικό αποτύπωμα μίας εφεύρεσης. Έτσι αποφεύγουμε να μιλάμε για αντικατάσταση του ανθρώπου, αλλά θα μιλάμε για υποβοήθηση όπως και θα έπρεπε να γίνεται. Από την αρχαιότητα έως σήμερα επαγγέλματα χάνονται και δημιουργούνται νέα, αυτό που έχει σημασία είναι να ακολουθούμε τις εξελίξεις των καιρών μας. Να μην αφήνουμε την τεχνολογία να μας προσπερνάει και εμείς απλοί παρατηρητές να την αντιμετωπίζουμε με άρνηση ή/και φοβία. Η εποχή των ραγδαίων εξελίξεων δεν συγχωρεί τη στασιμότητα, απαιτεί λοιπόν δια βίου εκπαίδευση όλων μας, πρωτίστως για τους εαυτούς μας και εν συνεχεία για την κοινωνία μας. Αν γνωρίζουμε τι είναι η ρομποτική, τις δυνατότητές της, τι ευκαιρίες μας ανοίγει, αν τη γνωρίσουμε, τότε η γνώση θα οδηγήσει στη συμβίωση, τη συνύπαρξη και όχι στην αντικατάσταση.

Έχω συνηθίσει πλέον να είμαι η μόνη γυναίκα σε ένα χώρο εργασίας και δε μου κάνει εντύπωση. Κάθε φορά όμως με πεισμώνει περισσότερο να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε αυτή την κατάσταση.

Η ρομποτική πιστεύεις ότι έπρεπε ήδη να υπάρχει σαν μάθημα στα σχολεία;

Προσωπικά, δε θεωρώ ότι η ρομποτική θα έπρεπε να αποτελεί ξεχωριστό μάθημα στα σχολεία. Αντιθέτως θεωρώ πως θα έπρεπε να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των ήδη υπαρχόντων μαθημάτων. Η ρομποτική έρχεται να δείξει στα παιδιά πόσο αλληλένδετες είναι οι θετικές επιστήμες μεταξύ τους και θα πρέπει να αποτελέσει συμπλήρωμα για πρακτική εφαρμογή όλων των θεωρητικών εννοιών και μοντέλων που τα παιδιά διδάσκονται στη φυσική, τα μαθηματικά κτλ. Για μένα το να ορίσουμε τη ρομποτική ως ξεχωριστό μάθημα είναι σαν να δημιουργούμε ένα μάθημα που θα τιτλοφορείται “Κυτταρική Ανάλυση”, αλλά θα είναι διαφορετικό από το μάθημα της βιολογίας, γιατί θα μεγαλώσει το οξύμωρο που παρατηρείται, παιδιά να λένε “είμαι καλός στα μαθηματικά αλλά όχι στη φυσική ή δε χρειάζονται τα μαθηματικά στη φυσική”.

Σε τόσο μικρή ηλικία έχεις καταφέρει τόσο πολλά. Νιώθεις ότι έχεις θυσιάσει ή έχεις στερηθεί κάτι για να επιτύχεις σε τέτοιο βαθμό;

Σίγουρα θυσιάζεις πράγματα για να πετύχεις τους στόχους σου. Κυρίως ελεύθερο χρόνο και κοινωνική ζωή. Σαν μαθήτρια είχα αρκετά περιορισμένο χρόνο δεδομένου του πρωταθλητισμού που έκανα στη ρομποτική, οπότε στερήθηκα εξόδους με τους φίλους μου, αν και σίγουρα κέρδιζα τόσα πολλά από κάθε project που υλοποιούσα, που δε θα το άλλαζα με τίποτα. Έχω ένα moto που το λέω συχνά, ότι αντίθετο της επιτυχίας δεν είναι η αποτυχία αλλά η στασιμότητα, και αυτό υπενθυμίζω στον εαυτό μου κάθε φορά που θέλω να τα παρατήσω ή που νιώθω να μην αντέχω άλλο. Θέλω να εξελίσσομαι συνεχώς και μόνο αν βάζεις και πετυχαίνεις διαρκώς νέους στόχους θα το πετύχεις αυτό.

Στόχοι και όνειρα

Πάντοτε στη ζωή μου έβαζα στόχους και μάλιστα σε ορίζοντα 3 και 5 χρόνων. Έτσι η πανδημία ήταν ένα μεγάλο σοκ, αφού ήρθε να αλλάξει όλα τα πλάνα που είχα θέσει για το μέλλον. Με μια βαλίτσα στο χέρι έτοιμη να φύγω για Γερμανία, η πανδημία με έφερε να σχεδιάζω τα επόμενα βήματα εντός συνόρων, μέχρι τουλάχιστον να βελτιωθεί η κατάσταση. Οπότε ας μιλήσουμε για όνειρα, που εκεί δεν μπαίνει φρένο ακόμα και αν όλα γύρω μου αλλάζουν. Το πρώτο είναι προσωπικό ονειρεύομαι πάντοτε αυτό που θα κάνω στη ζωή μου να με γεμίζει, να με κάνει ευτυχισμένη και κυρίως να νιώθω ότι μπορώ μέσω της δουλειάς μου να προσφέρω στην κοινωνία που ζω. Και το δεύτερο είναι υπόσχεση και αφορά στην ενδυνάμωση περισσότερων νέων κοριτσιών να ασχοληθούν με το STEM. Τα τελευταία χρόνια είμαι Ambassador του G(irls)20 για την Ευρωπαϊκή Ένωση και προσπαθώ να βοηθήσω στην επιθυμητή επίτευξη του 50-50 άνδρες-γυναίκες στο STEM.

Κάποια στιγμή ερωτήθηκα με τι κριτήρια επιλέγω τις ιστορίες μου. Μεταξύ άλλων, για εμένα είναι πολύ σημαντικό η κόρη μου να εμπνέεται διαβάζοντάς τες. Η Διάνα λοιπόν και η μέχρι τώρα πορεία της, αποτελεί κατά τη γνώμη μου, πηγή έμπνευσης αλλά και ένα ιδανικό πρότυπο, όχι μόνο για ένα παιδί 9 χρονών. Δεν είναι απαραίτητα οι γνώσεις και οι επιτυχίες της που είναι άξιες θαυμασμού, αλλά κυρίως ο δυναμισμός της, η δίψα για μάθηση και η όρεξη για δουλειά. Πάθος για ζωή, με μια φιλοσοφία που συνοψίζεται σε δύο φράσεις της : “Το αντίθετο της επιτυχίας δεν είναι η αποτυχία αλλά η στασιμότητα” και επίσης “Στα όνειρα δεν μπαίνει φρένο ακόμα και αν όλα γύρω μου αλλάζουν”. Αν καταφέρουμε να ενστερνιστούμε και να μεταφέρουμε αυτά της τα λεγόμενα ο καθένας στο παιδί του, τότε έχουμε πολλές πολλές πιθανότητες για ένα λαμπρό αύριο.

Πόδια τι σας χρειάζομαι όταν έχω φτερά για να πετάω; Φρίντα Κάλο