Ο Έλληνας σχεδιαστής πίσω από τα τουβλάκια LEGO

Σύμφωνα με τον παιγνιοθεραπευτή Garry Landreth «Τα πουλιά πετούν, τα ψάρια κολυμπούν και τα παιδιά παίζουν». Σχεδόν όλοι αναγνωρίζουμε τη σημασία του παιχνιδιού στην ανάπτυξη ενός παιδιού, ελάχιστοι όμως γνωρίζουμε ποιος είναι ο εμπνευστής τους, ποιος κρύβεται πίσω από την κατασκευή τους. Μέσα από το Mylittlestories είχα τη μεγάλη χαρά να συνάντησω το Δημήτρη Σταμάτη, το νεαρό δημιουργό και σχεδιαστή των Ninjago Lego. Μέσα από την προσωπική του ιστορία, ζωντάνεψε τις παιδικές μου αναμνήσεις, με ταξίδεψε στο μυθικό κόσμο των πολεμιστών και των δράκων, κυρίως όμως μου υπενθύμισε πως για να πετύχεις κάτι πρέπει πρώτα να νικήσεις τους φόβους σου.

Για χρόνια ένιωθα πως δεν μπορώ να προχωρήσω, ότι δεν ήξερα καν την γενική κατεύθυνση που ήθελα στη ζωή μου. Τελείωσα με το στρατό, συμμάζεψα τα μαθήματα που χρωστούσα στη σχολή και έκανα την πρακτική μου σε ένα Ιndie game design studio. Μου άρεσε το game design και η ατμόσφαιρα εκεί, αλλά δεν το είδα ποτέ ως το μέλλον μου. Designer, με την έννοια που το έχει στο μυαλό του ο περισσότερος κόσμος, δεν ένιωθα ότι μπορώ να γίνω, δεν ήμουν «μέσα στα πράγματα», δεν παρακολουθούσα τι συμβαίνει στον κόσμο, δεν διάβαζα περιοδικά. Ζωγράφιζα, πάλευα με τα τρισδιάστατα, μάθαινα μόνος μου χωρίς στόχο, ήταν μια απασχόληση, ήταν χόμπι; δεν ξέρω πως να το περιγράψω, ήταν αυτό που έβγαινε από μέσα μου. Τα πράγματα δεν αλλάζουν από μόνα τους, εκτός από ακραία θαύματα, και έτσι συνέχιζα να κάνω αυτό που μου βγαίνει και απλά να περνάω την κάθε μέρα, χωρίς σοβαρή σκέψη και δράση για το μέλλον, όχι γιατί δεν ήθελα αλλά μάλλον από παραίτηση. Έκανα κάποιες αιτήσεις για δουλειά ακόμα και στο εξωτερικό, χωρίς όμως πραγματικά να νιώθω ότι μπορώ να το κάνω ή να πιστεύω ότι κάτι θα βγει. Απλά κάτι για να περάσει ακόμα μια μέρα.

Βρήκα μια δουλειά, μέσω κάποιου γνωστού, για μερικούς μήνες σαν γραφίστας αλλά κατέληξα να κάνω το γραμματέα. Καμία σχέση όχι μόνο με τις σπουδές μου, αλλά κυρίως με τον χαρακτήρα μου. Μπορείς να κάνεις πράγματα που δεν γνωρίζεις, τα μαθαίνεις. Είναι καλό να σπρώχνεις και να επεκτείνεις το “comfort zone” σου αλλά όταν γίνεται καθημερινότητα αυτό είναι απίστευτα ψυχοφθόρο. Μετά ήρθε η ανεργία και σε συνδυασμό με προσωπικά ζητήματα ήταν μια καθοδική πορεία ψυχολογικά, χωρίς να βλέπω φως στο τούνελ. Μέχρι τη στιγμή που μου είπε ο αδερφός μου «Βρες τι θα γούσταρες να κάνεις στη ζωή σου, στην καθημερινότητά σου, και κυνήγα το». Και τότε ήταν που ήρθε σαν πρώτη και μοναδική σκέψη η LEGO. Μεγάλωσα παίζοντας με τα τουβλάκια της LEGO, μου άρεσε η διαδικασία του συνδυασμού, η σχεδίαση στην τελική του παιχνιδιού με το οποίο ήθελα να παίξω εκείνη τη στιγμή. Μου ταίριαζε. Δεν ξέρω και δεν θα μάθω ποτέ γιατί δεν το είχα σκεφτεί χρόνια πριν. Πιστεύω ότι μάλλον δεν ήταν η ώρα του. Ότι δεν ήμουν έτοιμος να το κάνω ή να το εκτιμήσω με τον ίδιο τρόπο. Σίγουρα θα μου άρεσε αλλά δεν θα ήταν το ίδιο, θα έλειπε η τόσο έντονη αίσθηση της ευλογίας κάθε μέρα που μπαίνω στο γραφείο. Εκτιμάς αλλιώς τα πράγματα όταν έχεις δει και έχεις ζήσει την δύσκολη κατάσταση, σε οποιοδήποτε θέμα, από τα πιο ανούσια ως τα πιο ουσιαστικά. Ίσως και να μην το τολμούσα ή να μην το άντεχα καθώς δεν είμαι άνθρωπος που εύκολα ξεβολεύεται και ακόμα περισσότερο τόσο μακριά από οικογένεια και φίλους.

Μπήκα λοιπόν εκείνη την ίδια μέρα στο site της εταιρείας και κοίταξα τι θέσεις είχαν ανοικτές. Illustration, Concept art, Product Design. Ζωγράφιζα, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου το έκανα, αλλά δεν πίστευα ότι είμαι επαρκής για να αναλάβω την υποχρέωση, πάντα αυτό με κράταγε πίσω, ο φόβος της ανεπάρκειας, ο φόβος να αναλάβω μια ευθύνη χωρίς να είμαι 100% σίγουρος ότι θα καταφέρω να την φέρω σε πέρας. Παρ’ όλα αυτά έκανα αίτηση και για τα τρία, αυτόματα έδωσα όσο περισσότερες ευκαιρίες μπορούσα σε αυτό. Και τελικά μετά από απορριπτικά email για τα δύο πρώτα ήρθε και το email για να κανονίσουμε συνέντευξη μέσω Skype για την θέση του Product Designer. Έτσι από τον Ιανουάριο του 2016 βρίσκομαι στη Δανία.

Τα πράγματα δεν αλλάζουν από μόνα τους, εκτός από ακραία θαύματα.

Τα τουβλάκια LEGO

Θα έχεις δει φαντάζομαι ανθρώπους να δυσκολεύονται να συναρμολογήσουν ένα απλό έπιπλο ή να ακολουθήσουν τις πιο απλές οδηγίες. Όλα αυτά και άλλες δεξιότητες αποκτώνται κατά την παιδική ηλικία πιο εύκολα από ότι αργότερα. Η ενασχόληση με παιχνίδια σαν τα τουβλάκια της LEGO βοηθάει σε αυτούς τους τομείς. Πρόκειται για ένα παιχνίδι που πραγματικά αναπτύσσει δεξιότητες. Ακολουθώντας κάποιος και την ηλικιακή διαφοροποίηση στα σετ που φτιάχνουμε θα δει ότι μοιάζει σαν λογική με ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Ξεκινάει με απλές κατασκευές, να βάζεις δυο τουβλάκια το ένα πάνω στο άλλο και φτάνει μέχρι πολύπλοκους μηχανισμούς και προγραμματισμό ρομπότ. Βλέπουμε και εμείς όταν δίνουμε ένα σετ στους γονείς ή σε φίλους, έμπειρους στη ζωή ή νέους σπουδαγμένους ανθρώπους, να φοβούνται ακόμα και να το ξεκινήσουν, να μην μπορούν να δεχθούν πως ό,τι χρειάζονται, βρίσκεται στις οδηγίες και δεν έχουν παρά να το πάρουν από την αρχή και όλα θα γίνουν.

Με αυτού του τύπου τα παιχνίδια, το παιδί αποκτά δεξιότητες κινητικές και νοητικές, να αναγνωρίζει πώς κάτι συνδέεται με κάτι άλλο, πώς στέκεται και πότε πέφτει, να πιάνει ένα κομμάτι με τέτοιο τρόπο που να μην καλύπτει το σημείο σύνδεσης με το προηγούμενο, και σιγά σιγά να μπορεί να τοποθετεί κομμάτια σε άλλες διευθύνσεις, στο πλάι, διαγώνια, ανάποδα. Μαθαίνει να ξεχωρίζει το δεξιά από το αριστερά. Να μένει συγκεντρωμένο στις οδηγίες και να τις ακολουθεί. Εμπνέεται από αυτά που φτιάχνει,βλέπει μηχανισμούς, νέους και ευφάνταστους τρόπους να χρησιμοποιηθεί ένα κομμάτι πχ. ένα ζευγάρι κιάλια λόγω σχήματος γίνεται «μεντεσές» για μια πόρτα, και μετά να του γίνεται οικείο να βλέπει παραπέρα από το προφανές, να φαντάζεται κάτι και να μπορεί να το πραγματοποιήσει χωρίς απαραίτητα να έχει όλα τα κατάλληλα «εργαλεία» αλλά να χρησιμοποιεί αυτά που έχει με άλλους τρόπους. Μαθαίνει να μην φοβάται να ξεκινήσει κάτι δικό του από το μηδέν και να μην φοβάται το λάθος. Δεν υπάρχει «λάθος»

Στο δικό μου τομέα, εμείς οι designers είμαστε αυτοί που καθορίζουν την όλη εμπειρία. Να είναι η ιστορία που λέει το παιχνίδι ενδιαφέρουσα, να είναι μορφολογικά ευχάριστο και να μαθαίνει στο παιδί έστω και υποσυνείδητα τον ρόλο των αναλογιών σε μια μορφή, αργότερα θα ξεχωρίσει υποσυνείδητα τι «δουλεύει» οπτικά, τι είναι αντικειμενικά ωραίο και τι όχι. Είναι γλυπτική εν μέρη αυτό που κάνουμε, μια τέχνη. Τι νέες τεχνικές θα του δείξουμε, νέους μηχανισμούς και τρόπους να επιτευχθεί ένα αποτέλεσμα, να το εμπνεύσουμε να σκεφτεί out of the box και να δημιουργήσει το ίδιο. Να έχει κάποια σημεία που θα το ζορίσουν λίγο κατά την κατασκευή αλλά τελικά θα του δώσουν ικανοποίηση όταν τα καταφέρει χωρίς να είναι τόσο δύσκολα που θα το απογοητεύσουν.

Η έμπνευση

Η έμπνευση δεν είναι πάντα κάτι ξεκάθαρο, είναι μια βιωματική διαδικασία. Καθετί που ακούς ή βλέπεις μπορεί να αποτελέσει πηγή για μια ιδέα και τελικά να εκφραστεί σε αυτό που φτιάχνει κάνεις. Εμένα πάντα μου άρεσε η μεσαιωνική φαντασία, οι δράκοι, τα σπαθιά. Βιντεοπαιχνίδια, ταινίες, κόμιξ και βιβλία, μουσική, τα ζώα, η φύση, η φυσική. Λέξεις, άσχετες οι περισσότερες μεταξύ τους, αλλά το πιο μικρό μπορεί να δώσει ένα μέρος της λύσης για τη σχεδίαση ενός προϊόντος. Μπορείς να πάρεις παραδείγματα από ζώα για τη στάση και τη μορφολογία, ένα βαρύ ζώο αν θες έναν δράκο της γης, να δείχνει βαρύς και κοντά στο έδαφος, ή ένα αιλουροειδές αν θες να δείχνει γρήγορος και ευκίνητος. Μετά έρχεται η προσωπικότητα του, τι θα μπορούσε να το απεικονίσει? Εκεί μπαίνουν τα archetypes ή άλλα στοιχεία από αντίστοιχες περιπτώσεις σε ταινίες ή βιβλία. Πράγματα που όταν τα δει κάποιος θα καταλάβει χωρίς να χρειαστεί επεξήγηση του τι είναι αυτό που βλέπει. Το καλό Design είναι αυτό που δεν χρειάζεται επεξήγηση, όχι μόνο σε ένα παιχνίδι αλλά σε οτιδήποτε έχει σχεδιαστεί.

Οι συνθήκες εργασίας στη LEGO

Οι συνθήκες εργασίας είναι το κάτι άλλο, ακούγαμε για Google και άλλες παγκόσμιες εταιρίες αλλά είναι εντελώς διαφορετικό να το ζεις. Σεβασμός στο άτομο, είσαι εργαζόμενος, όχι σκλάβος. Μια κουλτούρα “Work- Life balance” , να μην υπερκαλύπτει η δουλειά την προσωπική σου ζωή. Οι υπερωρίες, που στην Ελλάδα και γενικά σε όλη τη Νότια Ευρώπη από όσο έχω μάθει από συναδέλφους είναι παραπάνω από τη νόρμα, είναι αποφευκτές και όταν δεν γίνεται λόγω φόρτου εργασίας τότε τις ώρες αυτές τις παίρνεις ως άδεια. It’s not my job, δεν θέλω να το αναλάβω ή δεν είναι ένας ρόλος που με ενδιαφέρει ή με εκφράζει, πόσοι θα τολμούσαν να το πουν αυτό σε έναν μάνατζερ ή έναν εργοδότη; Εδώ όμως είναι δικαίωμα σου και στο 90% των περιπτώσεων λαμβάνεται υπόψη. Είσαι εργαζόμενος, δίνεις τον χρόνο σου και την ενέργειά σου και αμείβεσαι για αυτό και αυτή είναι η σχέση σου με τον εργοδότη. Δεν είσαι ένα εργαλείο.

Η ζωή στη Δανία

Ζω σε μια κωμόπολη, με αυξητικές τάσεις είναι η αλήθεια, έχει τους περιορισμούς του αυτό, αλλά σε γενικές γραμμές βρίσκεις τα περισσότερα που μπορεί να θέλεις. Είναι καλό ότι το μεγαλύτερο μέρος των Δανών μιλάει έστω και λίγα αγγλικά, με τους νεότερους να είναι σε πολύ καλό επίπεδο. Για εμένα η δυσκολία είναι η έλλειψη της οικογένειας και των φίλων. Και εδώ υπάρχουν φιλίες, αλλά είναι ξεχωριστό το βάθος μιας συζήτησης με ανθρώπους που έχεις μεγαλύτερη κοινή βάση και μεγαλύτερη άνεση να εκφραστείς σε μια γλώσσα κοινή, με την οποία έχεις μεγαλώσει. Αυτό βέβαια είναι δικό μου βίωμα και ο καθένας ανάλογα με το χαρακτήρα του μπορεί να το ζήσει αλλιώς. Ο ήλιος λείπει πολύ. Μπορεί αν δεν το έχει ζήσει κάποιος, να το θεωρεί υπερβολή αλλά μα την αλήθεια λίγα λεπτά στον ήλιο αλλάζουν την διάθεση. Καμιά φορά όταν τύχει να βγει ο ήλιος βγαίνω από το γραφείο και κάθομαι 5-10 λεπτά να λιαστώ!

Το δημιούργημα του Δημήτρη σε παιδικά χέρια

Η πρώτη φορά που είδα δικό μου παιχνίδι να φεύγει από το ράφι, ήταν μέσω μιας φωτογραφίας της αδερφής μου από ένα κατάστημα. Αργότερα έβλεπα παιδιά και γονείς να τα παίρνουν για δώρα. Πώς μπορεί κάτι τέτοιο να περιγράφει; Πώς να χωρέσει σε λόγια το συναίσθημα που νιώθεις, όταν βλέπεις τον ενθουσιασμό στα μάτια και στις κινήσεις ενός παιδιού και να ξέρεις ότι πιθανώς την εμπειρία και τη μνήμη αυτού του παιχνιδιού θα την κουβαλάει σε όλη του τη ζωή. Νιώθω όμορφα ξέροντας πως αυτό που αρέσει σε εμένα αρέσει ή ακόμα καλύτερα ενθουσιάζει, τα παιδιά που είναι και το ζητούμενο. Καθετι που φτιάχνω έχει λίγο από την αγάπη, τη σκέψη και την καρδιά μου, και αυτό είναι που με συνδέει τόσο με την χαρά των παιδιών. Χαίρονται με αυτό που έχω να πω και να προσφέρω, αυτό που είμαι σαν άνθρωπος. Είναι τόσο βαθύ και προσωπικό. Όπως συνηθίζω να λέω και πραγματικά το πιστεύω, σε κάθε δυσκολία το κίνητρο και η χαρά μου είναι η σκέψη ότι κάποια παιδιά εκεί έξω θα μεγαλώσουν και θα θυμούνται κάτι που έφτιαξα ως το αγαπημένο τους παιχνίδι.

« Καθετί που φτιάχνω έχει λίγο από την αγάπη, τη σκέψη και την καρδιά μου.» Σε αυτή τη φράση του Δημήτρη συνοψίζεται το μυστικό της επιτυχίας του. Και πιστέψτε με είναι επιτυχία να καταφέρεις από το γραφείο του σπιτιού σου, να βρεθείς στον κολοσσό που λέγεται Lego. Ακόμη μεγαλύτερη επιτυχία, ευλογία θα έλεγα, είναι να φέρνεις το χαμόγελο στα χείλη ενός παιδιού. Να είσαι εσύ η αιτία της λαχτάρας στο βλέμμα του. Είτε κάνεις ένα κέικ, είτε γράφεις ένα βιβλίο, είτε χτίζεις ένα σπίτι, βάλε μέσα την ψυχή σου. Μην περιμένεις τα μεγάλα για να δώσεις κάτι απ’τον εαυτό σου, ξεκίνα απ΄τα μικρά. Μην τσιγκουνεύεσαι, δε στερεύει η αγάπη, δεν τελειώνει η ψυχή. Βάλε λίγο σε αυτό που κάνεις και θα απογειωθεί.