Φάρος του κόσμου

Πριν από 14 χρόνια ένας Φάρος άναψε στη Θεσσαλονίκη. Ένας Φάρος ιδιαίτερος που φέγγει, όχι για τα πλοία, αλλά για να κρατάει αναμμένο το φως στο διάβα και στις ψυχές των παιδιών. Μπροστάρης και ακούραστος φαροφύλακας ο Αρχιμανδρίτης Αθηναγόρας Λουκατάρης, ο οποίος με την βοήθεια του Σεβασμιότατου μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα δημιούργησαν το κέντρο Νεότητας «Φάρος του κόσμου», ένα χώρο προστασίας και δημιουργικής απασχόλησης των νέων Ρομά του Δενδροποτάμου. Το κέντρο όχι μόνο έχει αναδείξει τα προβλήματα της περιοχής, αλλά έχει βρει πρωτοπόρες λύσεις σε τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγεία, η εργασία. Το έργο του «Φάρου του κόσμου» έχει βραβευτεί παγκοσμίως, ενώ η καλύτερη επιβράβευση έρχεται από τα ίδια τα παιδιά, που διαπρέπουν σε πολλούς τομείς, κάνοντας το Φάρο ακόμα πιο φωτεινό, ακόμα πιο περήφανο. Αυτή είναι η ιστορία του Φάρου και του πατέρα Αθηναγόρα. Μια ιδέα, ένας άντρας, ένα θαύμα.

Ο Πατέρας Αθηναγόρας

Επιθυμία μου ήταν υλοποιώντας το παιδικό μου όνειρο να γίνω μέλος κάποιας ιεραποστολής στην Αφρική και να συμβάλω στην ανακούφιση των παιδιών της που μαστίζονται από ασιτία και εκμετάλλευση, από αρρώστιες και εγκατάλειψη. Όμως, όταν ωρίμασε μέσα μου η ιδέα και ήμουν έτοιμος πριν από δεκαπέντε περίπου χρόνια για ταξίδι γνωριμίας με την ιεραποστολή, ο Μητροπολίτης μας με σταμάτησε λέγοντάς μου “έχω και εγώ στην περιφέρειά μου μια Αφρική που τη λένε Δενδροπόταμο και η αποστολή σου είναι αυτή”. Έτσι βρέθηκα στον Δενδροπόταμο και γνώρισα τους Ρομά και τα παιδιά τους που ζούσαν μέσα σε εξίσου σκληρές και επικίνδυνες για τη σωματική και ψυχική τους υγεία συνθήκες, ξεχασμένοι από την επίσημη πολιτεία και παραγκωνισμένοι από την καλή κοινωνία. Το συγκεκριμένο περιβάλλον ήταν μια ισχυρή πρόκληση για μένα και θεωρώ ευλογημένη την επιλογή αυτή.

Ο Φάρος Του Κόσμου

Ο “ΦΑΡΟΣ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ” δραστηριοποιείται στον Άγιο Νεκτάριο (Δενδροπόταμο) της Θεσσαλονίκης που κατοικείται από περίπου 4.000 Ρομά, αριθμός που αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 90% των κατοίκων του συγκεκριμένου συνοικισμού, ο οποίος παρουσιάζει πολύ υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας λόγω της αδυναμίας των κατοίκων του να βρουν νόμιμους τρόπους βιοπορισμού. Δεδομένου ότι για το πρόβλημα αυτό ευθύνονται κατά κύριο λόγο τα πολύ υψηλά ποσοστά αναλφαβητισμού και ο πολύ χαμηλός γραμματισμός τους, βασικός στόχος της ολιστικής μας παρέμβασης στην περιοχή αυτή είναι η στήριξη των μικρών Ρομά, υλική και ηθική, στην προσπάθειά τους να μάθουν γράμματα, ώστε να ξεπεραστούν τα εμπόδια που τους κρατούν σε κοινωνική απομόνωση και να ανοίξει ο δρόμος για τη νόμιμη επαγγελματική τους αποκατάσταση. Επιπλέον, εκτός από το σπίτι του «ΦΑΡΟΥ», όπου μεγαλώνουν κοντά μας παιδιά μετά από εισαγγελική απόφαση ή γονική συναίνεση, εξοπλίζουμε και ενισχύουμε τα νοικοκυριά των μεγαλύτερων παιδιών μας που έχουν ανοίξει τα δικά τους σπιτικά αξιοποιώντας πράγματα που προσφέρονται από ανθρώπους που μας στηρίζουν.

Είναι βασική αρχή μας να μην περιοριζόμαστε στην παθητική κατανάλωση των προσφερόμενων αγαθών, αλλά, αναγνωρίζοντας την ηθική ευθύνη που απορρέει από τις ευεργετικές ενέργειες των εθελοντών και χορηγών που μας στηρίζουν, να κατευθύνουμε συνειδητά τις ανταποδοτικές μας δράσεις προς τους συνανθρώπους μας, ώστε να διαχέεται το θετικό αποτέλεσμα σε όσο το δυνατόν περισσότερους αποδέκτες. Το εύρος των επαφών μας, ο κοινωνικός προσανατολισμός μας και η συνεχώς ανατροφοδοτούμενη δυναμική των αρωγών μας επιτρέπουν να συντηρούμε ένα δίκτυο κοινωνικής αλληλεγγύης, για την ανάπτυξη του οποίου φροντίζουμε καθημερινά.

Η προσπάθεια και το έργο μας υλοποιούνται από μία μεγάλη ομάδα εθελοντών και χορηγών, καθώς το ίδρυμά μας δεν είναι χρηματοδοτούμενο και δεν διαχειρίζεται χρήματα παρά μόνον προσφορές σε είδος, όπως τρόφιμα, φάρμακα, βιβλία, ρουχισμό, οικιακό εξοπλισμό και καύσιμα. Το πρόγραμμα των ποικίλων δράσεών μας που έχει κατά κύριο λόγο χαρακτήρα φιλεκπαιδευτικό περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ενισχυτική διδασκαλία σε όλα τα μαθήματα, καθώς, επίσης, καθημερινή δημιουργική απασχόληση στα εργαστήρια ξένων γλωσσών, μουσικής, θεάτρου, φωτογραφίας, εκπαιδευτικής ρομποτικής και αγωγής υγείας. Παράλληλα, διασφαλίζουμε τα απαραίτητα εμβόλια για τους τακτικούς εμβολιασμούς όλων των ανασφάλιστων παιδιών του συνοικισμού, ενώ φροντίζουμε να διευκολύνουμε την πρόσβασή τους στο σύστημα υγείας, όταν χρειάζονται τις υπηρεσίες του.

Το όνειρο του πατέρα Αθηναγόρα για το Φάρο

Να δυναμώσει. Να μπορέσει να αγκαλιάσει, να μεγαλώσει και να μορφώσει περισσότερα παιδιά και να αποτελέσει μια πρότυπη οικογένεια και ένα μοντέλο ανοιχτής προστασίας των παιδιών που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες και χρειάζονται τις κατάλληλες συνθήκες για να ευδοκιμήσουν και να αποδώσουν οι προσπάθειές τους καρπούς. Ακόμα, να δώσει ευκαιρίες ουσιαστικής επανένταξης σε παραβατικούς νέους δίνοντάς τους ευκαιρίες για μόρφωση και επαγγελματική κατάρτιση. Κυρίως, να εντοπίζει και να αναλαμβάνει εγκαίρως παιδιά που το οικείο περιβάλλον τους είναι ανεπαρκές ή επικίνδυνο και να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τις μεταξύ τους σχέσεις.

Οι άνθρωποι στηρίζουν το έργο και τις δραστηριότητες σας;

Ναι, υπάρχουν ευαισθητοποιημένοι συμπολίτες μας εντός και εκτός Δενδροποτάμου που μας αγκαλιάζουν με ανιδιοτελή διάθεση προσφοράς και στέκονται δίπλα στα παιδιά μας παρακολουθώντας με σταθερό ενδιαφέρον την ατομική τους εξέλιξη. Είναι δάσκαλοι και καθηγητές, είναι ελεύθεροι επαγγελματίες ή δημόσιοι υπάλληλοι, είναι συνταξιούχοι και δημιουργικές νοικοκυρές, είναι γιατροί και νομικοί, ψυχολόγοι και κοινωνικοί λειτουργοί. Τα επαγγέλματα και οι ασχολίες τους μπορεί να διαφέρουν, έχουν όμως κοινό παρονομαστή το έμπρακτο ενδιαφέρον τους απέναντι στον συνάνθρωπό τους και ιδίως στα μικρά παιδιά που τους έχουν ανάγκη. Πρέπει να πω πως το όλο εγχείρημα έχει κεντρίσει το ενδιαφέρον πολλών ειδικών που ερευνούν σχετικά ζητήματα, ενώ έχει αποσπάσει σημαντικές διακρίσεις ως “καλή πρακτική ένταξης μειονοτικών ομάδων”, όπως το Βραβείο της Κοινωνίας των Πολιτών της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (2014), η συμμετοχή στο Πρόγραμμα Διεθνών Επισκεπτών του State Department (2016) για ανταλλαγή τεχνογνωσίας και γνωριμία με τις οικείες δομές και η επιλογή μας από την Κίνηση Πολιτών για μια Ανοιχτή Κοινωνία ως Νησίδα Ποιότητας 2019. Επιπλέον, δημόσιοι φορείς και ιδιώτες, μεγάλοι εκπαιδευτικοί οργανισμοί, αλλά και ομογενείς από την Αμερική και την Ευρώπη, μας στηρίζουν παρέχοντας υποτροφίες στα παιδιά μας, οι οποίες προωθούν την εκπαιδευτική, κοινωνική και επαγγελματική τους ένταξη.

Η αγάπη είναι φάρμακο για αυτά τα παιδιά;

Η αγάπη είναι φάρμακο για όλους μας. Είναι η κινητήρια δύναμη που προτρέπει όλους να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους σε ανταπόδοση της θετικής ενέργειας που εισπράττουν από τους συνανθρώπους τους. Τα παιδιά μας έχοντας γευθεί σε γενναίες δόσεις την αγάπη των ανθρώπων που μας περιβάλλουν με αφοσίωση και μας στηρίζουν όλα αυτά τα χρόνια έχουν ενεργοποιήσει το φιλότιμό τους και έχουν βάλει τα δυνατά τους για να μην απογοητεύσουν τους ανθρώπους που τους προσφέρουν ευκαιρίες, που ανοίγουν τους ορίζοντές τους δίνοντάς τους τη δυνατότητα να κάνουν τολμηρά όνειρα για το μέλλον τους.

Μια ευχή για τα παιδιά του Φάρου αλλά και για τα παιδιά όλου του κόσμου.

Ευχή για τα παιδιά του ΦΑΡΟΥ και για όλα τα παιδιά του κόσμου είναι να γίνουν υπεύθυνοι και ενεργοί πολίτες, έτοιμοι να δράσουν για να διορθώσουν τις αδικίες ενστερνιζόμενοι την προτροπή του Ν. Καζαντζάκη “Ν΄ αγαπάς την ευθύνη να λες εγώ, εγώ μονάχος μου θα σώσω τον κόσμο. Αν χαθεί, εγώ θα φταίω”. Είναι σημαντικό κάθε πρωί να ανανεώνουν το συμβόλαιο με τον εαυτό τους αναλαμβάνοντας όχι μέρος της ευθύνης για τα κακώς κείμενα μέσα από μπακαλίστικους υπολογισμούς, αλλά όλη την ευθύνη στο ακέραιο. Είναι θεμελιακό να συνειδητοποιήσει ο καθένας μας ξεχωριστά ότι μόνος του πρέπει να αναλάβει το σύνολο της ευθύνης, χωρίς να προφασίζεται την απραξία των άλλων, για τους οποίους μπορεί πραγματικά, αν καταφέρει να αφυπνιστεί ο ίδιος, να λειτουργήσει ως θετικό παράδειγμα δράσης και ως υποδειγματική μονάδα που μπορεί να χρησιμεύσει ως μοχλός κινητοποίησης των υπολοίπων. Είναι ανάγκη να αποκτήσει μορφή και ευδιάκριτη ταυτότητα η άμορφη μάζα αδρανών ατόμων μετασχηματιζόμενη σε δυναμική ομάδα ενεργών προσώπων με ανθρωπιστικό προσανατολισμό.

Είναι θεμελιακό να συνειδητοποιήσει ο καθένας μας ξεχωριστά ότι μόνος του πρέπει να αναλάβει το σύνολο της ευθύνης, χωρίς να προφασίζεται την απραξία των άλλων

Αν ρωτήσεις τα παιδιά του κέντρο, θα σου πουν ότι ο Φάρος είναι το σπίτι τους. Και ξέρεις λέγοντας σπίτι δεν εννοούν τους 4 τοίχους, τον καναπέ και την τηλεόραση. Σπίτι σημαίνει ασφάλεια και θαλπωρή, το μέρος όπου πάντα γυρνάς, το καταφύγιό σου. Αυτό είναι ο Φάρος του Κόσμου, ένα απάνεμο λιμάνι, χωρίς σύννεφα να αιωρούνται από πάνω του, χωρίς κύματα να χτυπούν την αυλή του. Και είναι οι άνθρωποι σαν τον πατέρα Αθηναγόρα, σαν την κυρία Ελένη και άλλους εθελοντές που κρατούν ασίγαστη τη φλόγα. Αυτές τι γιορτές, ανάμεσα στα άλλα, ευχήσου να μην σβήσει η σπίθα της ανθρωπιάς, ευχήσου να μην υπάρχει ούτε ένας άνθρωπος στη γη χωρίς σπίτι, ευχήσου και προσευχήσου ο Φάρος να μένει πάντα αναμμένος.